14. Ders - İngilizce'de Zamanlar

14. Ders - İngilizce'de Zamanlar

Zaman bir nehirdir ve bu nehir; geçmişten, (past), şimdiye (now), şimdiden de geleceğe (future) doğru akar. Zamanın bu akışı içinde en önemli nokta doğallıkla yaşanan andır.

İşte bu nedenle, “Present Continuous Tense” otomatikman en çok kullandığımız zaman olarak kendini hissettirir.


Türkçe’de olduğu gibi, İngilizce lisanında da çeşitli Zaman kipleri (Tenses) kullanılır. Benim öğretim tarzım, grameri İngilizce derslerimizin doğal akışı içinde öğretmek olduğundan, şimdilik sadece bir tek zaman kipini ele alacağız. Ama bu derste inceleyeceğimiz zaman kipi, tüm zaman kipleri içinde en ağırlıklısı. Diğerlerini, ileriki derslerde ve uygun gördüğümüz zamanlama dahilinde sunacağız.


Sırası gelmişken, Zaman kipleri (Tenses) konusunda bazı temel noktalara değinelim.
Zaman kipleri, çok çeşitli olmakla beraber, 3 ana grup içinde tasnif edilirler.

*Geçmiş Zaman kipleri(Past Tenses),
*Şimdiki Zaman kipleri(Present Tenses) ve
*Gelecek Zaman kipleri(Future Tenses)


Bundan şu çıkarımı kolayca yapabiliriz ki, zaman kipleri bir hareketin(action) veya pozisyonun(status) “durumunu” belirtirler. Yani, bir aksiyon veya pozisyonun geçmiş, şimdiki zaman veya gelecek zamandan hangisinde yer aldığını gösterirler.


Present Continuous Tense – Şimdiki Zaman


Bunun Türkçe’deki karşılığı “Şimdiki Zaman”dır. Ancak bu deyim Türkçe’ye “devam eden hal” şeklinde çevrilebilir.

Present: hal, durum, vaziyet, Continuous ise: sürekli, devamlı veya devam eden, süren gibi anlamlara sahiptir. Dolayısıyla, Present Continuous Tense = Devam eden(süren) hal, durum kipi denebilir.

Zaman kipleri arasında en önemlisi kuşkusuz ki, “Present Continuous Tense”dir. Bu özelliği olan bir Zaman kipidir. Çünkü, yaşanan anı ve o anda yapılmakta olan hareketi veya içinde bulunulan durumu bildirir.

Nitekim, I am walking (yürüyorum) derken, eş anlı olarak yürüme eylemini de yapıyoruz. Veya, I am tired (yorgunum) dediğimiz anda, gerçekten yorgunluk durumunu yaşıyoruz. Demek ki, bu zaman kipini süreklilik ifade eden fiillerle kullanmalıyız. Böylece, bir hareketin, bir olayın şimdi, tam bu anda cereyan ettiği fikrini ifade ederiz. Bundan dolayı, “Present Continuous Tense” cümleleri, sık sık “şimdi” kavramını belirten sözcüklerle beraber kullanılır. “Now”, “at the moment”, “right now”, “presently” gibi sözcükler cümlenin başına da, sonuna da konabilir.


I am working now. (Şimdi çalışıyorum)
At the moment, she is swimming. (O şu anda yüzüyor)
Right now, she is flying (Tam şu an, o uçakta uçuyor)
Presently, they are watching television. (Halen televizyon seyrediyorlar)



resent Continuous tense, bir olay, hareket veya halin şu anda (now) yapıldığını veya mevcut olduğunu gösterdiği gibi, yapılmadığını veya mevcut olmadığını da bildirir.

Örnek: I am not running now. (Şimdi koşmuyorum.)
He is not happy now. (Şimdi mutlu değil)
At the monent, they are not sleeping (Tam şu anda uyumuyorlar)

Şekil 1:Bu tür eylemler, geçici bir zaman noktası olan, şimdiyi, şu anı belirtir.









Ancak, bu Zaman kipinin kendisine daha da önem kazandıran başka marifetleri de vardır. Şöyle ki:




1- “Present Continuous Tense” yakın gelecekte yapılacak aksiyonları da bildirmeye yarar. Yani, gelecek zaman (future tense) işlevini de görür.




Örnekler:
He is going tomorrow. – O yarın gidiyor.
They are leaving tomorrow. – Onlar yarın ayrılıyorlar
The rain is coming soon. – Yağmur yakında geliyor.



Tabii, aynı eylemlerin yapılmadığı da ifade edilebilir.



He is not going tomorrow. – O yarın gitmiyor.
They are not leaving tomorrow. – Onlar yarın ayrılmıyorlar.

“Present Continuous Tense”’in bu şekilde kullanımı uygulamada çok yaygındır.



Şekil. 2-Bu tür eylemler, zaman doğrusu üzerinde yakın geçmişte bir noktaya işaret eder.






2- Geçmişten Geleceğe Uzanan Eylemler Present Continuous ile söylenebilir.

Present continuous tense, her üç zaman boyutunu da kapsayan, uzun süren aksiyonlar için de kullanılabilir. Başka bir deyişle, bazen “Present Continuous” kipini süregelen bir eylemi belirtmek amacıyla kullanırız.

Bu durumda, “Present Continuous”, ileride inceleyeceğimiz present perfect tense ve present perfect continuous işlevlerini de görür.



Bunu iyi anlamamız için, now (şimdi) sözcüğünün şimdi kavramına yakın çeşitli anlamlarını da bilmemiz gerekir. İngilizce’de “now” aynı zamanda: bugün (today), bu ay (this month), bu sene (this year), bu asır(this century) demektir.

Örnekler:
We are learning English (İngilizce öğrenmekteyiz). Bu cümle ile İngilizce öğrenimine geçmişte başladığımızı halen devam ettiğimizi ve gelecekte de bu eyleme devam edeceğimizi söylemiş oluyoruz.



Nowadays, it is raining haeavily. (Bu sıralar çok yağmur yağıyor)
These days, they are working very hard (bugünlerde çok sıkı çalışıyorlar)
This century, Turkey is progressing steadily. (Bu asır Türkiye devamlı ilerliyor.)



Bu kullanımda, “Present continuous tense” şimdiyi, bir anlık geçici bir zaman noktasını değil, geçmişten şimdiye ve geleceğe doğru uzanan bir zaman kesitini ifade ediyor. Dolayısıyla, bu zaman kipinin bu tür kullanışlarını zaman doğrusu üzerinde gösterirken Şekil 1’deki gibi sadece bir noktayla değil, Şekil 3. ’deki gibi bir zaman kesitiyle göstermeliyiz.



Şekil 3 : Bu tür eylemler, zaman doğrusu üzerinde hem geçmiş hem geleceğin bir bölümünü kapsayabilir.





4.Bazı durumlarda “present continuous” geniş zaman (simple present tense) yerine kullanılır.

Bu üç koşula bağlıdır. Birincisi, ortada sıkça tekrarlanan bir eylem olmalıdır. İkincisi, tekrarı belirtmek için always(daima), constantly (sürekli) anlamlarına gelen sözcükler kullanılmalıdır.Üçüncüsü ise, cümlenin negatif bir anlamı olmalıdır.

Örnekler:
He is always behaving strangely. (O daima tuhaf davranıyor.)
They are constantly chatting. (Onlar sürekli çene çalıyor.)
She is always complaining. (O daima şikayet ediyor.)


Şekil. 4 Bu tür eylemler, zaman eğrisinin her tarafını kapsayabilir.





Süreksiz Fiiller – (Non- continous Verbs)

İngilizce’de bazı fiiller vardır ki, geniş zaman (Simple Present tense) olarak kullanılırlar, fakat verdikleri anlam Present Continuous Tense gibidir. Bu fiillerin sonunda, Present Continuous Tense'de kural olan (ing) takısı yoktur.

Örneğin:
I want money- Para istiyorum.(I am wanting money, değil)
She knows the answer - Yanıtı biliyor.
You don’t understand me. – Beni anlamıyorsun.
They see me – Beni görüyorlar.

Bu fiilleri present continous olduğunu vurgulamak için “ now” zaman zarfıyla beraber kullanmak yararlıdır.



Örneğin:
Now I understand everything – (Şimdi herşeyi anlıyorum. )



Şimdi dersimizi toparlayalım, present continuous tense:

- Şimdi (now) denilen ve bir anı ifade eden zaman noktasında yapılan hareketi belirtir. Bunu yaparken: now ( şimdi), right now (tam şimdi), at the moment (şu anda, bu anda), presently (halen) gibi zaman zarflarıyla birlikte kullanılır.
(The leaves are falling now- şimdi yapraklar düşüyor.)

- Yakın gelecekte yapılacak, genellikle programlanmış faaliyetlere işaret eder.
(He is flying to London tomorrow – yarın Londra’ya uçuyor)



- Yakın geçmişte başlamış ve halen devam eden, gelecekte de devam edecek uzun fiilleri gösterir.
(Nowadays, I am learning French – Bu sıralar, Fransızca öğrenmekteyim)



-Geniş zamanı (Simple Present Tense) ifade etmek amacıyla da kullanılabilir.
( He is always coming late - O daima geç geliyor.)



- İngilizce’de bazı kelimeler, geniş zamanda (simple present tense) kullanıldığı halde, present continuous zaman kipini belirtirler.




Gördüğünüz gibi, “Present continuous”:






Yerine göre, hem içinde yaşanılan anı, hem geçmişi, hem geleceği hem de geniş zamanı bildirebilen, çok kullanışlı bir zaman kipidir. Bilhassa konuşma dilinde, diğer zamanlara göre çok daha yaygındır.

Bu zaman kipinde fiiller 2 türlü şekil alır.

1) genel kural olarak; fiil kökünün sonuna -ing takısı eklenir.

Örneğin, yürümek fiilinin kökü "walk"
bakmak fiilinin kökü "look"
yazmak fiilinin kökü "write"
okumak fiilinin kökü "read"
koşmak fiilinin kökü "run"

Şimdi bunları zaman kipimizde kullanalım.

He is looking ( o (bay) bakıyor )

She is walking. ( O (bayan) yürüyor )

You are writing ( Sen yazıyorsun)

We are reading a newspaper( Biz bir gazete okuyoruz )

Burada, biraz ayrıntıya kaçan fakat yine de önemli olan bir noktaya dikkat çekiyorum. "write" kökündeki sondaki "e" kalkar -ing gelir. Aynı şey, "make - making" için de sözkonusudur. Yani sondaki "e" düşer.

2) Bazı fiiller present continuous tense'de kullanılırken, aynen geniş zamanda (simple present tense) kullanıldığı gibi fiil kökü ile cümlede yer alırlar.


Diyebilirim ki, bu zaman kipinin konuşulan İngilizce’deki ağırlığı % 70-80 düzeyindedir. Dolayısıyla, başka zamanlara geçmeden evve bu zamanı mutlaka iyi öğrenmemiz gerekir. Şayet, present continuous kipini iyi öğrenirseniz, emin olunuz ki, “tenses” konusunda büyük bir adım atmış olursunuz.